3 สิ่ง ที่จะทำให้ชีวิตเรามีความสุข
พระอาจารย์ณรงค์ชัย ฐานชโย, ดร
ประธานที่พักสงฆ์นานาชาติเชียงใหม่ กล่าวว่า
“คนที่มีสติ สัมปชัญญะ สมาธิ จะสามารถดำรงชีวิตในโลกนี้ได้ไม่ว่าสถานการณ์จะเป็นอย่างไร เขาจะรักษาคุณภาพจิตของเขาได้ ให้ผ่องใส ให้บริสุทธิ์ ให้มีความสุขได้..”
เคยถามตัวเองบางไหม..? ทำไมสติไม่เข็มแข็ง..ทำไมสมาธิไม่เข็มแข็ง
เคยสังเกตตัวเราเองไหม ทำงานก็เบื่องาน ทะเลาะกับเพื่อนรอบข้าง ความจดจ่อความต่อเนื่องของสมาธิก็ทำไม่ค่อยได้ ทำงานไป 5 นาที ก็ต้องค่อยเช็คมือถือ เช็คเฟสบุ๊ค คนส่วนใหญ่จะคุ้นกับฝึกสมาธิ หรือคุ้นกับการฝึกสติให้ได้สมาธิ เพราะว่าสติ สมาธิเป็นของคู่กัน แต่เรามักไม่เคยรู้ว่า ฝึกสติให้ได้สัมปชัญญะฝึกอย่างไร ฝึกสัมปชัญญะให้ได้สมาธิอย่างไร เป็นเพราะเราขาดตัวเชื่อม ที่เรียกว่า “สัมปชัญญะ”
สัมปชัญญะ มีชื่อภาษาอังกฤษว่า Integrating wisdom
Integrating คือ การบูรณาการ
Wisdom คือ ปัญญา
Integrating wisdom หมายถึง ปัญญาบูรณาการ คือ เป็นตัวบูรณาการระหว่าง สติ และ สมาธิ
เหมือนคนอยู่ตรงกลาง แขนซ้ายคือสติ แขนขวาสมาธิ ถ้าสัมปชัญญะทำงานไม่ได้ ก็แสดงว่าแขนทั้งสองทำงานไม่สัมพันธ์กัน สิ่งที่เชื่อมต่อระหว่างของแขนทั้งสองข้างนั้น คือ สัมปชัญญะ พอสัมปชัญญะดี สติและสมาธิเราจะดี ทั้ง 3 สิ่งนี้จะช่วยกัน
ประโยชน์ของการฝึกสติ กับสัมปชัญญะ
- รอบคอบ
- ระเอียด ช่างสังเกต
- จิตสงบ จรดจ่อ
- มีความสุขกับงาน
- เป็นพื้นฐานต่อยอดพัฒนาปัญญาที่สูงขึ้นไป
การนอนแบบมีสติ
- มีสติตั้งใจกำหนดการนอน
- สติกำหนดลมหายใจ
- สัมปชัญญะดูลมหายใจ
- กำหนดเวลาตื่น
ในทางปฏิบัติ สติจะมีลักษณะเหมือนเชือก เป็นการดึงสิ่งที่ผ่านไปให้หยุด นั้นก็คือดึงใจให้หยุดไม่ให้ล่องลอยไปข้างนอก เหมือนคาบอยที่กำลังจะจับม้า ถ้าจิตเราวิ่งตลอดเวลา ถ้าม้าคือจิตดึงกลับมาไว้ได้แล้ว สมาธิถึงจะตั้งขึ้นได้ และสัมปชัญญะจะเข้ามาพิจารณาอารมณ์ของจิตตรงนั้น เช่น สัมปชัญญะพิจารณาว่าเราฟุ้งเรื่องอะไร สัมปชัญญะพิจารณาได้แล้ว และสมาธิก็จะก่อตัวขึ้น